Hành Trình Tiến Sĩ (Phần 1)

Hành trình chinh phục chương trình Tiến sĩ là một hành trình dài, đầy khó khăn và đôi khi cô đơn với rất nhiều thử thách. Khi mới bắt đầu hành trình này, tôi đã không thể lường hết được rằng nó lại vô cùng gian nan đến như thế.

Dr Tran

Ngày 14.7.2022

Hôm nay là ngày Lễ tốt nghiệp Tiến sĩ của tôi. Một ngày hạnh phúc thật sự mà tôi đã mong chờ quá lâu để có được. Có lẽ ba từ mà tôi nhận được nhiều nhất trong ngày hôm nay đó là Chúc mừng, Ngưỡng mộ và Tự hào. Còn tôi, tôi thật sự thấy vô cùng hạnh phúc xen lẫn niềm xúc động khó diễn tả hết thành lời và một sự tự hào, tất nhiên không phải vì được thế giới ngoài kia ngưỡng mộ mà tự hào vì bản thân mình đã không bỏ cuộc.

Mọi người thường hỏi tôi rằng tại sao họ không thấy tôi nhắc nhiều về việc học tập của mình trên mạng xã hội và dường như tôi không chia sẽ gì nhiều về hành trình nghiên cứu Tiến sĩ của mình trước đây. Thật ra đây cũng là bài blog đầu tiên tôi nói về điều này nhân dịp được một ngày thảnh thơi, tôi có nhiều thời gian hơn để nhìn lại một hành trình dài đã đi qua của mình với những cột mốc không thể nào quên.

Có lẽ đối với nhiều người, hành trình nghiên cứu Tiến sĩ của họ sẽ dễ dàng hơn tôi rất nhiều nên việc hoàn thành nó chỉ trong 3 năm hay ba năm rưỡi là một điều không quá khó khăn. Nhưng với tôi để hoàn thành chương trình nghiên cứu Tiến sĩ của mình đó là cả một thành tựu đáng tự hào được xây dựng nên bằng những năm tháng thanh xuân của mình với những thăng trầm, những sóng gió, những tháng ngày mà nước mắt còn nhiều hơn cả nụ cười.

Chuỗi bài viết này như một cuốn phim quay chậm về một hành trình vô cùng gian nan đã qua nhưng không bỏ cuộc của tôi. Hy vọng câu chuyện mà tôi sắp kể sẽ có thể truyền cảm hứng sống tích cực hơn cho các bạn ngoài kia, những người sắp bỏ cuộc vì quá mệt mỏi. Làm ơn đừng từ bỏ giấc mơ của mình cho đến khi bạn đọc hết câu chuyện này.

Bây giờ để bắt đầu hành trình, tôi sẽ quay ngược lại quá khứ một chút, tôi sẽ bắt đầu vào ngày này nhưng cách đây bảy năm về trước.

1. MỘT KHỞI ĐẦU ĐẦY KHÓ KHĂN

Ngày 13.7.2015

Hôm đó là một ngày hạnh phúc khác của tôi. Tôi đã không thể tin vào mắt mình khi nhận được email từ Trường Đại học Huddersfield, Vương quốc Anh thông báo về việc tôi đã nhận được Học bổng Vice-Chancellor’s Scholarship của trường. Học bổng này sẽ chi trả 100% học phí cho toàn bộ chương trình nghiên cứu Tiến sĩ của tôi. Để có thể nhận được học bổng này là đó là một câu chuyện dài hơi khác với một quá trình chiến đấu rất gian nan.

Thật ra sau khi tôi tốt nghiệp Thạc sĩ Luật vào năm 2013 tại trường Đại học Huddersfield, tôi đã đáp ứng đủ các điều kiện để xin học bổng Vice-Chancellor. Đây là học bổng trường trao tặng cho những sinh viên tốt nghiệp loại xuất sắc của trường để khuyến khích họ tiếp tục các nghiên cứu học thuật của mình ở cấp độ nghiên cứu cao hơn. Để nhận được học bổng này bạn cần đáp ứng hai điều kiện chính đó là bạn phải tốt nghiệp loại xuất sắc ở khóa học hiện tại và bạn phải nộp hồ sơ xin học bổng không quá một năm sau khi bạn tốt nghiệp.

Tất nhiên là tôi đã rất hào hứng để nộp hồ sơ xin học bổng Vice-Chancellor ngay khi tôi biết mình đạt loại xuất sắc ở bậc Thạc sĩ. Không may thay, vào thời điểm đó Khoa Luật không có đủ Người hướng dẫn cho nghiên cứu sinh nên họ không thể nhận thêm bất kỳ ứng viên Tiến sĩ nào nữa. Thầy hướng dẫn Thạc sĩ của tôi lúc đó là Tiến sĩ Ndi đã thông báo cho tôi tin buồn này. Thế giới của tôi khi đó như sụp đổ hoàn toàn vì đã bỏ lỡ cơ hội nhận học bổng có một không hai trong đời. Thật lòng, lúc đó tôi vô cùng thất vọng và rất suy sụp vì kế hoạch học Tiến sĩ của mình đã không thành.

Một ngày vào đầu năm 2015, khi tôi đang làm việc ở Việt Nam, tôi nhận được một email của Tiến sĩ Ndi, tôi hay gọi Người là Thầy tôi, một người Thầy vĩ đại nhất trong đời mình. Thầy thông báo với tôi rằng Thầy có một sinh viên Tiến sĩ sắp tốt nghiệp. Vì vậy nếu tôi muốn quay lại trường để học Tiến sĩ và muốn Thầy làm Người hướng dẫn thì tôi nên chuẩn bị đề cương luận án từ bây giờ, còn Thầy sẽ cố gắng thuyết phục nhà trường để giành lại suất học bổng cho tôi. Nói như thế vì khi ấy tôi đã tốt nghiệp hơn một năm và vì vậy tôi đã không còn đáp ứng được một trong những điều kiện để xin học bổng này.

Thầy tôi đã viết một email rất dài để thuyết phục Thầy Trưởng Khoa Luật về việc nên trao cho tôi học bổng Vice-Chancellor. Thầy tôi đã lấy hết tất cả các lý do thuyết phục nhất có thể để giải thích vì sao tôi xứng đáng được nhận học bổng này. Thật lòng mà nói, lỗi không nằm ở tôi, mà là do Khoa Luật vì khi đó Khoa không đủ nguồn nhân lực để hướng dẫn sinh viên Tiến sĩ. Vì vậy, cuối cùng nhà trường cũng đồng ý cấp học bổng cho tôi như một trường hợp ngoại lệ. Thầy tôi đã làm được. Thầy đã giành về suất học bổng quý giá đó cho tôi thành công sau bao nổ lực giải trình trước Trưởng Khoa. Trong email thông báo tin vui, Thầy tôi có nói rằng tôi phải hứa với Thầy một điều là tôi sẽ sang Anh học vì nếu không thì công sức của Thầy sẽ đổ sông đổ biển hết. Thế là tôi hứa với Thầy tôi sẽ sang đó học để không làm Thầy thất vọng vì đã vất vả giúp đỡ cho tôi.

Hành trình thuyết phục cơ quan cho tôi đi học Tiến sĩ là một câu chuyện dài khác cũng không kém phần kịch tính. Khi tôi học Thạc sĩ, tôi đã nhận được học bổng toàn phần của tỉnh nhà theo Đề án Mekong 1000 và tôi đã ký một cam kết rằng tôi sẽ phục vụ tỉnh nhà 10 năm sau khi tôi hoàn thành chương trình Thạc sĩ. Lúc tôi nhận được học bổng Tiến sĩ, tôi chỉ mới phục vụ tỉnh mình chưa được hai năm sau khi tôi về Việt Nam. Vì vậy việc xin tiếp tục đi học Tiến sĩ đã bị cơ quan phản đối từ ban đầu.

Thật ra đó cũng không phải là một điều gì quá bất ngờ hay đáng ngạc nhiên vì tôi đã có thể lường trước được rằng tôi sẽ không được đi học tiếp. Tôi đủ thông minh để có thể hiểu cách vận hành trong bộ máy làm việc ở Việt Nam ra sao.  Điều làm tôi áy náy duy nhất khi đó là lời hứa với Thầy tôi. Thế là tôi email cho Thầy để thông báo rằng tôi sẽ không thể sang Anh học được vì cơ quan tôi không ủng hộ việc tôi đi học tiếp. Đó là một email mà rất khó khăn cho tôi để gửi đi vì tôi biết rằng Thầy tôi sẽ rất thất vọng khi đọc nó.

Tôi luôn gọi Thầy hướng dẫn của mình là Người Thầy vĩ đại nhất vì ở Người tôi học hỏi rất nhiều điều từ kiến thức học thuật cho đến cách sống, cách làm người và tinh thần không bỏ cuộc. Tôi đã nghĩ rằng ước mơ đi học Tiến sĩ của mình sẽ khép lại ngay sau khi tôi gửi cái email đó. Nhưng không, Thầy tôi lại cứu tôi thêm một lần nữa. Vì không cam lòng với việc từ bỏ học bổng quý giá mà khó khăn lắm mới giành lại được cho tôi, Thầy đã đề nghị rằng Thầy sẽ viết một email để gửi cho Sếp của tôi để giải thích tại sao cơ quan nên ủng hộ tôi đi học. Thầy nhờ tôi xin phép Sếp để cho Thầy địa chỉ email làm việc của Sếp.

Thật ra khi nghe Thầy đề nghị như thế tôi đã rất xúc động và biết ơn vô cùng mặc dù tôi cũng không quá kỳ vọng vào phép màu sẽ xảy ra. Khi đó tôi cũng không biết việc Thầy email cho Sếp có thể thay đổi được điều gì không nhưng trong nội tâm, tôi không muốn Thầy thất vọng nên tôi đã đi gặp Sếp của mình. Lúc đó tôi nhớ Sếp đã nói với tôi rằng: Cho dù Thầy em có gửi email thì cũng không thay đổi được điều gì đâu vì các chú đã quyết là không cho em đi rồi. Lúc đó tôi cũng đã nghĩ như vậy. Tôi cũng đã không trông mong gì hơn. Điều đó không có nghĩa rằng tôi là người dễ dàng bỏ cuộc nhưng tôi cũng không phải là người quá cố chấp. Điều duy nhất lúc đó tôi rất mong Sếp thấu hiểu đó là làm ơn hãy đọc email của Thầy tôi, dù chỉ là một lần thôi vì tôi không muốn Thầy thất vọng. Có những thứ trong cuộc đời này đôi khi bạn nghĩ rằng nó không quan trọng (với mình) nhưng với người khác nó là tất cả, nó là mơ ước, nó là hy vọng, nó là cả cuộc đời của họ. Nhất là trong những thời khắc mang tính chất quyết định như thế. Tôi đã rất biết ơn vì cuối cùng Sếp tôi cũng là người biết lắng nghe và thấu hiểu.

Ngày 17.7.2015

Hôm đó là ngày Thầy tôi gửi email thần thánh của mình cho Sếp. Tôi gọi nó là email thần thánh vì nhờ nó mà số phận của tôi đã thay đổi hoàn toàn. Bằng một cách nào đó, sau khi đọc email của Thầy, Sếp tôi đã yêu cầu tôi mang hồ sơ xin đi học lên cho Sếp xem lại. Đó là một điều không thể ngờ tới. Tôi đã tin rằng có thể email của Thầy tôi đã thay đổi suy nghĩ của Sếp về tôi. Tôi đã rất xúc động và biết ơn khi đọc email đó (vì Thầy cũng đã cc tôi vào email). Thật lòng khi đó tôi đã nghĩ rằng cho dù tôi có được đi học hay không thì cũng không còn quan trọng bằng việc Thầy tôi đã đối xử rất tốt với tôi ra sao. Điều đó còn ý nghĩa với tôi hơn vạn lần. Tôi hay nói đùa rằng Thầy giống như một thần hộ mệnh của tôi, luôn chìa tay ra cứu giúp tôi ở những thời khắc quan trọng nhất của cuộc đời.

Công bằng mà nói dù đa phần đồng nghiệp và lãnh đạo trong cơ quan không ủng hộ tôi nhưng vẫn có một vài anh chị đồng nghiệp đã rất ủng hộ việc tôi tiếp tục đi học. Những lúc như thế tôi biết ơn họ vô cùng. Những người mà tôi luôn ghi khắc trong lòng để có dịp tôi sẽ cảm ơn họ một cách tử tế nhất có thể. Thật lòng thì lúc đó 99% mọi người đều tin rằng tôi sẽ không được đi học nhưng trong nội tâm tôi luôn tin là tôi sẽ được đi nên tôi cũng không lo lắng quá nhiều. Đó là một lòng tin mà rất khó để có thể giải thích. Tôi đã có cảm giác rằng mọi thứ rồi sẽ ổn, rằng tôi sẽ được đi học, rằng tôi sẽ được phù hộ, rằng tôi sẽ vượt qua được thách thức này. Hay ít nhất đó là những suy nghĩ mà tôi có được trong đầu lúc đó để tự trấn an bản thân. Thường thì ở những thời khắc quan trọng nhất, việc bạn tin vào bản thân rằng mình sẽ làm được có ý nghĩa rất lớn trong sự thành công của bạn.

Việc xét hồ sơ xin đi du học của tôi trải qua rất nhiều giai đoạn với các bước xét duyệt khác nhau. Một phần vì khi đó tôi đã là công chức nên phải tuân theo một quy trình xét duyệt nhất định. Vì mất khá nhiều thời gian cho khâu thẩm định và tham mưu hồ sơ nên cuối cùng tôi đã bị nhỡ kỳ nhập học vào tháng 9 năm 2015. Lúc đó tôi lại như đứng ngồi không yên trên đống lửa. Tôi là người luôn thích sự rõ ràng và quyết đoán nên đôi khi việc chờ đợi quá lâu lại là một cực hình.

Thế là tôi lại suy nghĩ lý do để xin nhà trường cho phép tôi dời chương trình học lại vào tháng 1 năm sau. Thường thì ở trường sẽ có 3 kỳ nhập học chính thức, đó là vào tháng 1, tháng 4 và tháng 9. Thời gian đó tôi cũng không biết rốt cuộc mình có được đi học hay không. Các dự định của tôi lúc đó hầu như bị treo lửng suốt mấy tháng trời vì sự chờ đợi và không chắc chắn. Cuối cùng Sếp cũng chính là người đứng ra thuyết phục các lãnh đạo cơ quan để tôi được đi học. Đó là một điều rất khó khăn và cần sự can đảm. Tôi đã rất biết ơn vì Sếp đã tin tưởng mà ủng hộ tôi. Sau này tôi mới biết thêm rằng thật ra Sếp làm điều đó một phần vì lời hứa với Thầy, rằng Sếp sẽ cố gắng hết sức để giúp tôi được đi học tiếp.

Ngày 02.12.2015

Đúng 4 tháng rưỡi kể từ ngày Thầy tôi gửi cái email thần thánh cho Sếp, hôm nay tôi chính thức nhận Quyết định của cơ quan cho phép tôi được đi nghiên cứu Tiến sĩ tại Anh. Tất nhiên là tất cả các chi phí tôi phải tự lo và tôi cũng sẽ không hưởng lương trong thời gian đi học. Đó là một phép màu. Thật sự là một phép màu đã xảy ra với tôi. Tôi đã không thể cầm được nước mắt khi thông báo tin vui này với Thầy tôi. Hạnh phúc vỡ òa vì cảm thấy quá may mắn, tôi đã đến nói lời cảm ơn Sếp. Tôi nhớ mãi lời Sếp đã gửi gắm rằng: “Cố gắng nhé! Anh hy vọng em hoàn thành khóa học với kết quả tốt và QUAY VỀ PHỤC VỤ QUÊ HƯƠNG!” Và tôi đã hứa rằng tôi sẽ chứng minh quyết định ủng hộ tôi đi học của Sếp là KHÔNG SAI LẦM. Đó là lời hứa mà tôi luôn đau đáu trong lòng bao năm qua vì tôi biết tôi còn nợ quê hương mình một lời hứa.

Có những người trong đời, ở những thời khắc quyết định nhất của bạn, họ đã chìa tay ra để cứu giúp bạn, trao cho bạn một lòng tin, thêm một cơ hội để bạn có thể chứng minh bản thân. Thầy tôi và Sếp tôi là những người như thế. Họ là những Người mà cả đời tôi vẫn không thể nói hết sự biết ơn từ trong lòng mình. Những người dạy cho tôi hiểu rằng phép màu sẽ xảy ra ở cuối con đường với những người không bỏ cuộc. Và đừng bao giờ bỏ cuộc nếu như bạn chưa thật sự cố gắng hết sức mình. Cảm ơn Thầy! Cảm ơn Sếp vì TẤT CẢ!!!

Thế là tôi đã bay sang Anh sau đó để theo đuổi giấc mơ chinh phục chương trình Tiến sĩ của mình vào một đêm giao thừa năm 2016 với tràn đầy những hy vọng và lòng tin vào bản thân mà không biết trước rằng những con sóng lớn hơn đang chờ tôi ở phía trước.

Thuynhoi Tran

24.7.2022

Hành Trình Tiến Sĩ (Phần 4: Con Gấu Sô-Cô-La & Chậu Xương Rồng)

Hành Trình Tiến Sĩ (Phần 3: Năm Nhất & Hai Biến Cố)

Hành Trình Tiến Sĩ (Phần 2: Chuyến Bay Đáng Nhớ, Một Cuộc Gọi Lạ Và Câu Chuyện Đổi Đề Tài)

50 Pence Đắt Giá Nhất