Hành Trình Tiến Sĩ (Phần 4)

4. CON GẤU SÔ-CÔ-LA & CHẬU XƯƠNG RỒNG

Có những lúc trong cuộc đời, bạn sẽ không biết được rằng một ngày của một ai đó đã diễn ra tồi tệ ra sao. Cho nên đôi khi những hành động dù rất nhỏ và đơn giản của bạn cũng mang một ý nghĩa vô cùng to lớn đối với họ cho dù đó chỉ là một cái ôm, một nụ cười, một câu nói, một lời hỏi thăm hay một món quà bất ngờ. Bạn sẽ không biết được rằng chính vì những điều đơn giản đó đã có thể kéo họ lên từ tột cùng của sự tuyệt vọng hay có khi cứu rỗi cả một mạng người.

Thuynhoi Tran

Bài viết này sẽ kể về một trong những giai đoạn khủng hoảng nhất trong hành trình Tiến sĩ của tôi. Đó là những chuỗi ngày tồi tệ nhất với cơn ác mộng mang tên trầm cảm. Nhưng cũng trong giai đoạn này, tôi lại tìm được một tình bạn rất đẹp và chân thành. Tôi đang viết những dòng này với một tâm trạng rất ổn nên tôi hy vọng nó không làm ảnh hưởng quá nhiều đến tinh thần của bạn khi đọc những gì tôi sắp kể ra đây.

Con Gấu Sô-Cô-La

Tháng rồi tôi có làm một quyển photobook để kỷ niệm ngày lễ tốt nghiệp của mình. Trong đó có một trang tôi dành riêng cho những món quà có ý nghĩa đặc biệt nhất trong hành trình này. Một người bạn khi xem quyển photobook đã cảm thấy khá ngạc nhiên và quay sang hỏi tôi: Thế, con gấu sô-cô-la này có ý nghĩa gì với Nhoi vậy? Thật ra, đó là một câu chuyện rất dài …

Khi tôi sang năm hai, việc học của tôi đã nhẹ thở hơn phần nào vì về cơ bản tôi đã hoàn thành tất cả các môn học và chỉ tập trung cho việc viết luận án. Điều này cũng có nghĩa là tôi có nhiều thời gian hơn cho việc đi làm thêm. Du học sinh đa phần đứa nào cũng luôn tranh thủ đi làm mọi thứ để có thu nhập chi trả cho sinh hoạt phí. Có khi lại phụ giúp tài chính cho cả gia đình ở Việt Nam. Khi tôi đi học tiến sĩ cũng là giai đoạn gia đình tôi gặp rất nhiều khó khăn nên tôi phải phụ gánh rất nhiều thứ. Điều này càng làm tôi quyết tâm đi làm nhiều hơn để kiếm tiền phụ giúp gia đình. Cũng từ năm hai trở đi, việc học của tôi trở nên trì trệ hơn vì tôi đã dành đa số thời gian của mình cho công việc thay vì làm nghiên cứu.

Ở trường tôi học, mỗi khóa sẽ có một Phòng Nghiên cứu dành riêng cho các nghiên cứu sinh ở đây. Nó là một căn phòng với nhiều bàn làm việc và máy tính. Mỗi sinh viên sẽ có một bàn làm việc riêng. Chúng tôi cũng được giao cho các ngăn tủ đựng đồ cá nhân riêng với một chiếc chìa khóa. Đặc biệt là có một khu vực trong phòng nghiên cứu dành cho gian bếp, nơi mà các nghiên cứu sinh có thể nghỉ giải lao và ăn uống tại đây. Nơi này cho tôi rất nhiều kỷ niệm vì nó hầu như gắn liền với hành trình nghiên cứu, ăn ngủ của tôi ở đây cùng với những người bạn.

Thật ra, tôi cũng không có quá nhiều bạn khi bắt đầu học tiến sĩ. Đa phần những người mà tôi biết là do học chung ở các môn học trong năm nhất. Nhưng có một người bạn khá dễ thương mà sau này chúng tôi đã trở nên thân thiết hơn đó là cô bạn Mathilde đến từ Ghana. Dù đến từ một đất nước Tây Phi nhưng Mathilde lại thích kết bạn với những cô gái đến từ Đông Nam Á như tôi hay một cô bạn khác đến từ Myanmar. Một lần tôi mời Mathilde đến dự Tết cổ truyền của người Việt do Hội sinh viên Việt Nam tại trường tổ chức. Thế là sau đó cô bạn ấy yêu luôn chiếc áo dài và các món ăn Việt Nam. Chúng tôi cũng trở nên thân thiết hơn kể từ đó.

Tôi đã từng viết một bài blog cũng khá dài nói về sự Cô Đơn của mình trong giai đoạn năm hai và năm ba, đó là những ngày tháng tôi bắt đầu làm bạn với trầm cảm. Thật ra kể từ sau sự việc Science Barbecue mà tôi đã đề cập trong bài viết trước thì tôi dần dần mất đi sự tự tin vào bản thân. Cộng thêm những áp lực trong công việc ngày càng nhiều. Từ việc làm phục vụ, pha chế đến làm phiên dịch, ở mỗi công việc đều có những áp lực và căng thẳng khác nhau. Tôi cũng bị áp lực khá nhiều về việc phải kiếm thật nhiều tiền để phụ giúp gia đình trong giai đoạn đó trước khi mọi thứ trở nên tồi tệ hơn. Thế là tôi cứ lao vào công việc và bỏ lại việc học sau lưng. Tôi cũng thường xuyên phải bỏ bữa sáng, hay những bữa trưa có khi phải ăn qua loa vài thanh sô-cô-la để kịp chạy show.

Tôi dần dần đánh mất sự cân bằng giữa công việc và việc học tập cũng như trong đời sống tinh thần. Khi bạn quá tập trung vào đời sống vật chất thì việc mong cầu có một đời sống tinh thần vừa lành mạnh vừa cân bằng là điều dường như không thể. Một điều tệ hại hơn nữa là trước khi trải qua giai đoạn bị trầm cảm này, khi đó tôi là người sống rất nội tâm. Tôi dường như không chia sẽ được ra bên ngoài những vấn đề của mình mặc dù tôi luôn là một người lắng nghe người khác rất nhiều và có thể đưa ra những lời khuyên cho họ. Nhưng với những rắc rối của bản thân thì tôi lại khó có thể nói ra được. Một phần vì tôi không tin tưởng ai và một phần vì tôi cũng không muốn làm phiền đến ai. Vì vậy lúc đó tôi thường chọn ôm hết tất cả những rắc rối của mình vào bên trong và tự tìm cách giải quyết. Dù không hề mong muốn nhưng điều này vô tình lại tạo nên một chuỗi những bế tắc được tích tụ qua từng ngày.

Bằng một cách nào đó mọi người thường tìm đến tôi để chia sẽ những rắc rối của họ. Ban đầu tôi nghĩ vì họ tin tưởng mình nên kể cho mình nghe những vấn đề riêng tư, nhưng dần dần tôi cũng cảm thấy khá mệt mỏi về điều đó. Việc tiếp nhận những câu chuyện không vui, những cảm xúc tiêu cực hàng ngày cộng thêm những áp lực hiện có của bản thân và sự mất tự tin dần của mình làm tôi thật sự mệt mỏi và kiệt sức. Tất cả dường như đã đi quá sức chịu đựng của tôi. Đỉnh điểm là có một ngày rất tồi tệ, hôm đó tôi nhận được rất nhiều tin xấu từ quê nhà. Đầu tiên là vào buổi sáng đó chị gái cho tôi hay rằng mẹ tôi bị bệnh phải nhập viện gấp. Cứ mỗi lần nghe tin mẹ nhập viện là tôi luôn cảm giác rất khó thở bên trong. Tôi và mẹ luôn có một sự kết nối vô hình nào đó rất mạnh mà tôi không thể nào giải thích được, người ta thường đặt tên cho nó là thần giao cách cảm. Đến giữa trưa, tôi nhận được tin nhắn từ một đứa cháu ở Việt Nam. Nó bật khóc vì quá bức xúc cho việc bạo hành luôn xảy ra trong gia đình của nó. Thằng bé nói với tôi một câu trong cơn tức tửi: – Con thật sự rất hận cha con. Khi tôi nghe một thằng bé mới vào lớp 10 mà đã có suy nghĩ hận một ai đó thì tôi có thể đoán được sự việc đó nghiêm trọng ra sao. Làm sao anh của tôi lại có thể để một đứa trẻ như cháu tôi phải sống trong một môi trường như thế được? Trong khi tôi lại là một người học luật mà không làm được gì để ngăn điều đó xảy ra mặc dù tôi đã khuyên anh rất nhiều lần. Tôi là người rất ghét bạo hành gia đình mà chuyện đó lại thường xuyên xảy ra trong chính ngôi nhà của anh chị mình. Điều đó như một giọt nước tràn ly làm tôi thật sự tức giận, thật sự kiệt sức với những áp lực bủa vây.

Ngày hôm đó, xui xẻo làm sao mọi thứ trong công việc cũng không được suôn sẻ và nó khiến tôi như không thể thở nỗi nữa. Cả thế giới hôm đó dường như đang chống lại tôi, dồn tôi vào chân tường. Hôm đó sau khi đi làm về, tôi ghé sang Phòng Nghiên cứu để viết bài vào buổi tối. Đây thường là khoảng thời gian duy nhất trong ngày mà tôi có thể tranh thủ để học. Thật ra tôi cứ nghĩ mãi về câu nói của thằng cháu mà không thể nào tập trung suy nghĩ được điều gì khác. Cái tin nhắn của nó càng làm tôi suy nghĩ rất nhiều về việc tại sao những người anh chị của mình luôn gây ra hết chuyện này đến chuyện khác? Tại sao không ai có thể hiểu rằng bên đây tôi đã nổ lực ra sao, đã phải chịu áp lực đến mức nào? Tại sao họ luôn gây ra những điều phiền lòng cho gia đình? Rằng tất cả sự hy sinh và cố gắng của tôi vẫn mãi mãi không đủ để bù đắp cho những lỗi lầm của họ. Lúc đó tôi đã nghiệm ra hình như không ai quan tâm tôi cả! Không ai nghĩ đến cảm nhận của tôi vì nếu họ biết nghĩ đến tôi thì họ đã không làm tôi phải buồn phiền như thế. Tôi đã có nhiều ngày như thế, trải qua cảm giác tuyệt vọng từ trong suy nghĩ. Sự chán nản và cảm giác tuyệt vọng tột cùng đó như dày vò tôi, rồi cuối cùng nuốt chửng tôi và tôi không thể chống lại nó.

Khi sự bế tắc đã lên đến đỉnh điểm, lúc đó tôi thật sự đã nghĩ đến việc kết thúc hết mọi thứ. Nó chưa bao giờ là một điều dễ dàng để nói về. Sau này khi tìm hiểu thêm về căn bệnh trầm cảm thì tôi mới biết được rằng những người bị trầm cảm nặng thường rơi vào những suy nghĩ tiêu cực như thế. Tôi nhớ khi đó xung quanh tôi không có ai cả, chỉ có một mình tôi trong căn Phòng Nghiên cứu rất tĩnh lặng. Mọi người đã về hết, chỉ còn tôi ở đó. Cái sự tĩnh lặng lúc đó nó đáng sợ hơn bao giờ hết. Thật sự tôi đã nghĩ đến việc sẽ kết thúc tất cả vào cái đêm đó vì tôi không tìm ra được bất kỳ lý do nào nữa để tiếp tục cuộc sống này. Tôi đã quá mệt mỏi với cái thế giới này. Cái thế giới mà ai ai cũng sống ích kỷ, chỉ biết nhận về mà không biết cho đi. Việc phải cố gồng mình lên để mạnh mẽ rồi mạnh mẽ từng ngày làm tôi thật sự chán ghét và kiệt sức. Lúc đó tôi đã lấy ra tờ giấy để viết xuống một điều gì đó trước khi tôi buông bỏ tất cả. Đã có rất nhiều câu hỏi luẩn quẩn trong đầu tôi khi đó. Có ai sẽ tiếc nuối khi mình ra đi không? Nếu mình đi rồi ai sẽ là người buồn nhiều nhất? Tôi còn thậm chí đã viết xuống rằng: Gửi những người anh chị em, làm ơn đừng rơi giọt nước mắt nào cho sự ra đi của tôi vì chính các anh chị là nguyên nhân dẫn đến điều này. Lúc đó tôi vừa loay hoay với những suy nghĩ tiêu cực nhất trong đầu của mình, vừa viết những dòng chữ nguệch ngoạc mà nước mắt thì cứ rơi một cách vô thức. Chưa bao giờ tôi cảm giác cô đơn tột cùng trong cái thế giới này như trong chính cái khoảnh khắc ấy. Thật ra khi đang viết ra những dòng này, nước mắt của tôi lại rơi một lần nữa vì sợ. Thật không tin nổi tôi đã trải qua một giai đoạn kinh khủng đến như thế. Bây giờ nghĩ lại vẫn còn rùng mình.

Khi tôi đang viết những dòng chữ đó và nước mắt thì cứ rơi ướt trên trang giấy. Khi tôi hít một hơi thật sâu và ngước mặt lên thì Mathilde đã ở đó. Cô ấy xuất hiện bất ngờ ngay trước mặt tôi và trên tay đang cầm một con gấu sô-cô-la. Mathilde nói rằng có ai đó đã cho cô ấy hay rằng hôm nay tôi có vào Phòng Nghiên cứu nên cô đã chạy nhanh đến đây để gặp tôi. Mathilde đưa cho tôi con gấu trên tay. Cô ấy nói đây là món quà giáng sinh mà cô ấy đã để dành tặng cho tôi và đáng lẽ đã trao cho tôi sớm hơn nhưng vì tôi cứ mãi lo đi làm không vào phòng nghiên cứu thường xuyên nên cô ấy không có cơ hội gặp tôi trực tiếp. Lúc đó Mathilde thấy tôi đang khóc nên cô ấy trao cho tôi một cái ôm thật chặt. Cô ấy hỏi việc gì đang xảy ra với tôi vậy. Lúc đó tôi đã cầm con gấu trên tay và khi tôi nhìn vào gương mặt đang rất hạnh phúc của nó, tôi như chợt tỉnh ra. Thì ra trên đời này ít ra cũng còn có một người nghĩ đến mình, còn quan tâm đến sự tồn tại của mình đó là Mathilde.

Thật ra, tôi không dám tưởng tượng chuyện gì sẽ xảy ra sau đó nếu Mathilde đã không đến kịp lúc và trao cho tôi con gấu vào cái đêm hôm đó. Mathilde ngồi xuống bên tôi để lắng nghe hết câu chuyện của tôi. Lúc đó, dù đã cố gắng kìm nén nhưng tôi không thể giấu cô ấy được sự thật rằng tôi đang khóc. Tôi cố gắng diễn đạt cho cô ấy hiểu rằng tôi đang thật sự không ổn chút nào. Lúc đó tôi mặc kệ mọi thứ và cứ để cảm xúc của mình tuôn ra một cách tự nhiên nhất như cái cách mà nó nên diễn ra. Cuộc nói chuyện với Mathilde làm tôi nhẹ nhõm hơn rất nhiều sau đó, tôi như được trút ra hết những nỗi lòng của mình. Ai rồi cũng có lòng trắc ẩn riêng, những nỗi niềm riêng mà không phải lúc nào cũng dễ dàng chia sẽ. Mỗi lúc nhớ lại, tôi thấy biết ơn Mathilde vô cùng vì sự xuất hiện kịp thời của cô ấy và con gấu vì họ đã cứu tôi một mạng sống. Đó là giai đoạn trầm cảm đầu tiên mà tôi đã trải qua. Nó thật sự là những chuỗi ngày tệ hại mà tôi không thể nào quên được trong hành trình này.

Sau ngày hôm đó tôi bắt đầu tìm hiểu nhiều hơn về căn bệnh này để tìm cách điều trị nó. Tôi rất muốn ngăn nó lại vì tôi thật sự khổ sở với những suy nghĩ tiêu cực trong đầu mình. Sau đó tôi được khuyên rằng khi có vấn đề gì thì tôi nên tìm một người đáng tin để chia sẽ, có thể không cần nói ra 100% những rắc rối của mình nhưng nên tập thói quen nói ra những nỗi buồn để nhẹ lòng hơn. Tôi cũng tập buông những thứ không quan trọng nữa. Vì hàng ngày tôi thường tiếp thu quá nhiều năng lượng tiêu cực trong công việc nên khó tránh việc mất cân bằng trong đời sống tinh thần. Cái tôi cần mỗi ngày là phải tìm cách đẩy và dung nạp thêm nhiều năng lượng tích cực vào trong đầu như là xem một chương trình giải trí, làm một điều gì đó mang tính sáng tạo hay nghe những bản nhạc không lời. Một cách hiệu quả khác mà tôi hay áp dụng để giải tỏ các căng thẳng và áp lực trong cuộc sống đó là việc ngồi xuống viết ra những suy nghĩ khó nói của mình. Đó cũng là một trong những lý do trang Blog của tôi ra đời, vì đây là nơi tôi có thể chia sẽ những điều mình suy nghĩ theo một cách nhẹ nhàng và thoải mái nhất.

Chậu Xương Rồng

Vào một ngày của năm thứ ba, Mathilde đã đến tìm tôi với một gương mặt đầy tâm trạng. Cô ấy vừa trải qua một chuyện không vui và có vẻ đang bị tổn thương nhiều. Mathilde tâm sự với tôi rằng cô ấy đang rơi vào một giai đoạn khủng hoảng về tinh thần nghiêm trọng. Cô dần mất niềm tin vào bản thân và điều này làm cô cảm thấy rất khó chịu. Cô ấy nói rằng cô không tin vào việc mình có thể làm được bất kỳ điều gì nên hồn và điều đó làm cho cô mất đi sự tự tin như trước đây.

Tôi lắng nghe những vấn đề của cô ấy và đưa ra một số lời khuyên. Tôi đề nghị với Mathilde rằng: – Hay là tôi sẽ tặng cho bạn một cái cây nha, bạn có thể để nó trong nhà và chăm sóc nó. Có thể nó sẽ giúp bạn cảm thấy dễ chịu hơn. Mathilde khá nghi ngờ về bản thân. Cô ấy đã hỏi lại tôi rất nhiều câu hỏi như là liệu rằng cái cây đó có dễ chăm sóc không? Lỡ như nó không sống thì sao? Lỡ như cô ấy không thể chăm sóc nó tốt thì sao? Tôi nói với cô ấy: – Đừng lo! Tôi sẽ tặng cho bạn một cái cây xương rồng rất dễ trồng và tôi sẽ hướng dẫn cho bạn cách chăm sóc nó. Sau đó tôi dẫn cô ấy vào một cái shop gần đó, tôi đề nghị Mathilde tự chọn cái cây xương rồng mà cô ấy yêu thích nhất trong shop và tôi đã mua tặng nó cho cô ấy.

Một thời gian sau, Mathilde báo cho tôi tin vui rằng cây xương rồng đang phát triển rất tốt. Đây là lần đầu tiên cô ấy trồng một cái cây mà nó còn sống sót nên cô ấy rất hạnh phúc. Nhưng nó đang cần một cái chậu to hơn với nhiều đất hơn để thay mà cô ấy thì không biết cách thay chậu nên nhờ tôi sang nhà giúp đỡ. Thế là tôi đi tìm thêm đất và tỉ mỉ hướng dẫn cô ấy cách thay chậu. Nó không hề phức tạp như cô ấy đã nghĩ. Sau đó tôi cũng vẽ lên cái chậu mới hình hai cô bạn gái đang mỉm cười, tượng trưng cho tôi và Mathilde. Cô ấy ôm lấy tôi và nói lời cảm ơn vì đã tặng cho cô ấy chậu xương rồng tình bạn này. Nó đã làm cô ấy cảm thấy tốt hơn rất nhiều sau đó và dần lấy lại sự tự tin vào chính mình.

Có những lúc trong cuộc đời, bạn sẽ không biết được rằng một ngày của một ai đó đã diễn ra tồi tệ ra sao. Cho nên đôi khi những hành động dù rất nhỏ và đơn giản của bạn cũng mang một ý nghĩa vô cùng to lớn đối với họ cho dù đó chỉ là một cái ôm, một nụ cười, một câu nói, một lời hỏi thăm hay một món quà bất ngờ. Bạn sẽ không biết được rằng chính vì những điều đơn giản đó đã có thể kéo họ lên từ tột cùng của sự tuyệt vọng hay có khi cứu rỗi cả một mạng người. Nếu bạn thật sự quan tâm một ai đó, làm ơn hãy nói cho họ biết. Làm ơn hãy thể hiện tình yêu thương và quan tâm của mình đến những người xung quanh trước khi bạn không còn cơ hội làm điều đó nữa.

Những ngày tháng bị trầm cảm mà tôi đã trải qua như một cơn ác mộng. Thỉnh thoảng, dù không hề mong muốn, nhưng cơn ác mộng này lại tìm đến tôi. Việc tập thói quen viết blog thường xuyên là một cách rất hiệu quả giúp tôi chiến đấu với nó và vươn tới một cuộc sống tích cực và lạc quan hơn từng ngày. Hành trình Tiến sĩ chưa bao giờ là một hành trình dễ dàng. Có những giai đoạn mà giờ nghĩ lại tôi còn cảm giác rùng mình. May mắn là tình yêu thương luôn hiện hữu đâu đó xung quanh tôi. Cảm ơn những người thân yêu đã đến bên tôi, trao cho tôi sự quan tâm và tình yêu thương đúng những lúc tôi cần nó nhất. Cảm ơn Mathilde vì tất cả!!!

Thuynhoi Tran

07.9.2022

Hành Trình Tiến Sĩ (Phần 3: Năm Nhất & Hai Biến Cố)

Hành Trình Tiến Sĩ (Phần 2: Chuyến Bay Đáng Nhớ, Một Cuộc Gọi Lạ Và Câu Chuyện Đổi Đề Tài)

Hành Trình Tiến Sĩ (Phần 1: Một Khởi Đầu Đầy Khó Khăn)

50 Pence Đắt Giá Nhất